fbpx
Menu Zamknij

Kredyt frankowy. Jak uwolnić się z kredytowej pułapki?

Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Państwa Dłubaków otworzył drogę do bardziej elastycznej ochrony kredytobiorców w tzw. sprawach frankowych. Trybunał uznał bowiem, że sąd krajowy może odstąpić od stwierdzenia nieważności umowy kredytowej, jeżeli takie rozstrzygnięcie byłoby niezgodne z interesami konsumentów. Dzięki temu, możliwe stało się dochodzenie tzw. odfrankowienia kredytów.

Co to znaczy „odfrankowić” kredyt?

Tzw. odfrankowienie kredytu nie jest pojęciem jednoznacznym. Judykatura sądowa w sprawach frankowych jest bowiem bardzo różna. Najczęstszymi sposobami tzw. „odfrankowienia” kredytu jest:

– stwierdzenie nieważności umowy kredytu,

– stwierdzenie, że kredyt frankowy stanowi faktycznie kredyt złotówkowy, oprocentowany jak w umowie kredytowej (tzn. kursem LIBOR),

– stwierdzenie, że kredyt frankowy stanowi faktycznie kredyt złotówkowy, nieoprocentowany.

W orzecznictwie pojawiają się także inne próby „odfrankowienia” kredytu. Jedną z nich jest ustalenie, że strony obowiązuje kurs stały franka szwajcarskiego z daty zawarcia umowy, jako kurs przez strony zgodnie zaakceptowany.

Stwierdzenie nieważności umowy kredytu frankowego

Stwierdzenie nieważności umowy kredytu rodzi ryzyko dochodzenia przez bank roszczeń tytułem tzw. bezpodstawnego wzbogacenia. Bezpodstawne wzbogacenie miałoby polegać na tym, że klient uzyskał kapitał kredytu w złotówkach i zaoszczędził na oprocentowaniu tego kredytu, jako kredytu złotówkowego. W latach 2006-2009 oprocentowanie kredytów złotówkowych było bardzo wysokie. Oznacza to, że stwierdzenie nieważności umowy kredytu może narazić konsumenta na obowiązek zwrotu znacznych świadczeń pieniężnych na rzecz banku, tym niemniej – nawet w takim przypadku konsument powinien zaoszczędzić w ogólnych rozrachunku.

Przy okazji stwierdzenia nieważności umowy kredytu wyrażane są aktualnie poglądy, że konsument nie musi zwracać bankowi zaoszczędzonych odsetek od kredytu złotówkowego, tym niemniej – brak jest jednoznacznie ukształtowanej linii orzeczniczej.

Kredyt frankowy, jako kredyt złotówkowy oprocentowany stawką LIBOR?

Rozstrzygnięcie sądu w sprawie frankowej, że kredyt został udzielony w złotówkach i jest oprocentowany według stawki LIBOR jest o tyle korzystne dla konsumentów, że zamyka sprawę roszczeń wzajemnych banku. Oprocentowanie według stawki LIBOR jest bardzo niskie, zaś zamiana franków na złotówki powoduje, że konsumenci z reguły na dzień orzekania mają już w przeważającej mierze (lub w całości) spłacony kredyt. Ich wpłaty w złotówkach nie przelicza się bowiem na franki, ale zalicza na poczet kapitału kredytu wyrażonego w złotówkach.

Zamiast kredytu frankowego – nieoprocentowany kredyt złotówkowy?

Nieoprocentowany kredyt złotówkowy

Sąd Apelacyjny w Warszawie niedawno rozstrzygnął, że kredyt frankowy udzielony przez Getin Bank S.A. stanowi nieoprocentowaną pożyczkę złotówkową. Dlaczego nieoprocentowaną? Sąd Apelacyjny w Warszawie wyjaśnił, że stawka LIBOR i oprocentowanie według stawki LIBOR miałaby zastosowanie do kredytu frankowego, nie ma natomiast zastosowania do kredytu złotówkowego. Skoro tak – to strony nie ustaliły warunków oprocentowania, a więc udzielony kredyt nie jest kredytem (kredyt wymaga oprocentowania), ale nieoprocentowaną pożyczką złotówkową.

Przy takim założeniu – po przeliczeniu wpłat konsumentów – z reguły do zapłaty tytułem kredytu frankowego nie zostaje nic, albo bardzo mało. Czasami natomiast, to bank powinien dopłacić.

Kto może dochodzić odfrankowienia kredytu?

Pozwy o tzw. odfrankowienie kredytu opierają się na zarzutach abuzywności określonych klauzul umownych. Abuzywność odnosi się natomiast do umów konsumenckich. Stąd też, podstawowym warunkiem dla dochodzenia odfrankowienia kredytu jest posiadanie statusu konsumenta.

Konsument oznacza osobę fizyczną, która zawiera umowę bez związku ze swoją działalnością gospodarczą. Czyli np. kupuje mieszkanie do mieszkania. Pewne wątpliwości można mieć przy okazji umów o kredyt frankowy zawieranych w celu zakupu mieszkania na „wynajem”. Wynajem stanowi bowiem działalność gospodarczą w rozumieniu prawa podatkowego.

Jeżeli dana osoba zakupiła mieszkanie w celu zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych lub potrzeb mieszkaniowych swoich bliskich – jest konsumentem. Statusu tego nie zmienia to, że następnie osoba ta np. zarejestrowała w lokalu działalność gospodarczą, względnie też – lokal następczo wynajęła (jeżeli najem nie był pierwotnym celem nabycia).

Przy okazji umów frankowych zdarzało się, że osoby były namawiane do wskazania we wniosku kredytowym, że nabywają nieruchomość na wynajem. Wynikało to z tego, że w takim przypadku „doradca kredytowy” mógł łatwiej wykazać zdolność kredytową swojego klienta. W takim przypadku w toku sprawy frankowej należy wykazać (np. zeznaniami), że wskazanie we wniosku kredytowym „najmu” było pozorne i wynikało z fałszywych namów doradcy.

Czy wszystkie umowy frankowe są wadliwe?

Czy wszystkie umowy frankowe są wadliwe

Zdaniem autora, zaoferowanie kredytu we frankach osobie nie poinformowanej rzetelnie i w pełni o ryzyku kursowym stanowi o wadzie umowy. Tym niemniej, sądy rzadko identyfikują walutę kredytu, jako przyczynę wadliwości umowy frankowej. Wadliwości dopatrują się jednak sądy w mechanizmach:

– przeliczania kapitału kredytu wypłaconego w złotówkach na franki,

– przeliczania spłacanych w złotówkach rat kredytu na franki szwajcarskie.

Takie stanowisko sądów powoduje, że nie każda umowa kredytu frankowego jest dotknięta wadami prawnymi. Mianowicie, jeżeli bank oferował możliwość wypłaty kredytu we frankach i jego spłaty we frankach – sądy przyjmują, że wypłata kredytu w złotówkach i jego spłata w złotówkach była dobrowolna. Konsument nie miał bowiem obowiązku stosowania wadliwych klauzul przeliczeniowych.

Decyzja więc o zainicjowaniu sprawy frankowej przeciwko bankowi powinna zostać poprzedzona szczegółową analizą umowy kredytowej oraz akceptacją przez kredytobiorcę ryzyka i kosztów przegrania sporu.

Podsumowanie

Reasumując temat odfrankowienia kredytu:

  • obecnie jest dobry czas do inicjowania spraw sądowych (korzystane orzecznictwo ETS, coraz bardziej korzystne orzecznictwo Sądu Najwyższego),
  • przed zainicjowaniem sporu sądowego należy rozważyć umowę pod kątem jej kwalifikowalności do odfrankowienia,
  • metody odfrankowienia są różne, a orzecznictwo niejednolite, dlatego też konsument powinien podnieść w pozwie roszczenia ewentualne tj.:
    • stwierdzenie nieważności umowy kredytu i pozostawienie otwartej kwestii rozliczeń z bankiem,
    • ustalenie, że kredyt był kredytem złotówkowym, oprocentowanym według stawki LIBOR,
    • ustalenie, że kredyt był nieoprocentowaną pożyczką złotówkową,
  • konsument powinien rozważyć ryzyka i koszty wygrania oraz przegrania sporu.

adwokat Elżbieta Dębowska – Krzyszczak  Partner Kancelarii Adwokackiej PDP – Pawłowska, Dębowska, Puchalski sp.p.

Kancelaria Adwokacka PDP – Pawłowska, Dębowska, Puchalski Spółka partnerska

ul. Poznańska 21 lok. 34, 00 – 685 Warszawa

+ 48 609 572 585,  +48 603 190 095 , +48 500 188 483

https://kancelariapdp.pl/

Czytaj także:

Umów konsultację