Rodzic w czasach koronawirusa. Czesne za prywatne przedszkole
Zagrożenie epidemiologiczne spowodowało, że rząd podjął decyzję o zamknięciu żłobków, przedszkoli i szkół od 16 do 27 marca. Nie jest wykluczone, że okres ten zostanie przedłużony. Po pierwszych refleksjach związanych z bezpieczeństwem i koniecznością organizacji opieki oraz wystarczającej listy zabaw dla najmłodszych, przychodzi też czas na rachunek finansowy. Czy zamknięcie prywatnych żłobków czy przedszkoli wpłynie na wymiar czesnego za miesiąc, gdy placówki te nie będą świadczyły usług opiekuńczo – wychowawczych?
Większość umów zawieranych z przedszkolami zawiera zapisy, na podstawie których przedszkole zastrzega sobie brak obowiązku zwrotu kosztów za dni, w których przedszkole jest nieczynne z powodu ferii, przerw świątecznych lub innych zdarzeń o charakterze siły wyższej jak np. klęski żywiołowe, kwarantanny, epidemie, zawieszenia zajęć szkolnych przez odpowiednie organy państwowe. Tylko, czy takie zapisy istotnie wiążą konsumenta (rodzica) będącego drugą stroną umowy?
Umowy nie mogą naruszać przepisów prawa
Doświadczenie zawodowe wskazuje, że do umowy strony potrafią wpisać wszystko, ale by poszczególne jej zapisy były wiążące – szczególnie w umowie z konsumentem – nie mogą one naruszać przepisów prawa. Z kolei, zgodnie z przepisem art. 3851 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie, nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Czy zapisy z umów zawieranych z przedszkolem, stwierdzające obowiązek zapłaty czesnego za okres, gdy przedszkole jest zamknięte i nie świadczy swych usług kształtują prawa i obowiązki rodziców będących stroną umowy, w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i naruszają ich interesy? A przez to – czy postanowienia takie są bezskuteczne i nie wiążą konsumenta?
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w swym Raporcie z kontroli wzorców umownych stosowanych przez przedszkola niepubliczne, zakwestionował uprawnienia przedszkoli do naliczania stawki czesnego, lub jego określonej części, za okresy, w których placówka jest nieczynna. Prezes UOKiK stwierdził, że zgodnie z zasadą wzajemności, obciążanie konsumenta stawką czesnego powinno następować tylko w sytuacji realizacji świadczenia wzajemnego lub co najmniej gotowości do jego realizacji zgodnie z umową.
Za bezzasadne należy zatem uznać naliczanie czesnego za okres, gdy świadczenie nie jest realizowane.
Zgodnie z przepisem art. 3853 pkt 22 k.c. niedozwolonymi postanowieniami umownymi są takie, które przewidują obowiązek wykonania zobowiązania przez konsumenta pomimo niewykonania zobowiązania przez jego kontrahenta. Wszelkie postanowienia uprawniające przedszkola do naliczania czesnego za okres, kiedy placówka jest nieczynna, należy uznać za naruszające klauzulę generalną, zawartą w art. 385(1) §1 k.c. i jako sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interesy konsumentów za niewiążące tegoż konsumenta. Analogicznie za klauzule abuzywne (niedozwolone postanowienia umowne) uznać należy postanowienia, które uprawniają przedszkola do pobierania opłat w kwocie stanowiącej część czesnego za okres, gdy placówka jest zamknięta. Miesięczne czesne to kwota naliczana z tytułu świadczenia usługi opieki nad dzieckiem, brak jest zatem podstaw do obciążania rodzica będącego w tej umowie konsumentem, kwotą czesnego za okres, gdy przedszkole jest nieczynne i w związku z tym nie realizuje usługi.
Powyższa zasada dotyczy zarówno letnich miesięcy wakacyjnych (jeśli przedszkole jest nieczynne w wakacje), jak również okresów, kiedy przedszkole jest zamknięte z innych przyczyn, np. w wyniku zdarzeń o charakterze siły wyższej, czasowego zawieszenia działalności placówki przez właściwe organy administracji państwowej, czy też stanu zagrożenia epidemicznego jaki został obecnie wprowadzony w naszym kraju z uwagi na koronawirus COVID – 19.
Podwyżka czesnego?
Czy lawinowe wystąpienie przez rodziców o zwrot świadczeń uiszczonych na rzecz przedszkola, za okres gdy przedszkole swych usług nie świadczyło, nie spowoduje podwyżek czesnego, które to będą miały na celu wyrównanie rachunku? Niewykluczone. Dlatego też, nie zapominając, że przedszkola opiekujące się naszymi dziećmi ponoszą również w okresie zamknięcia koszty związane z wynagrodzeniem dla opiekunów i nauczycieli, czynszem najmu budynku etc. może warto byłoby spotkać się gdzieś po środku? Na to pytanie każdy powinien odpowiedzieć indywidualnie. A my życzymy wszystkim zdrowia i jak najmniej dni z zamkniętymi przedszkolami.
adwokat Elżbieta Dębowska – Krzyszczak Partner Kancelarii Adwokackiej PDP – Pawłowska, Dębowska, Puchalski sp.p.
Kancelaria Adwokacka PDP – Pawłowska, Dębowska, Puchalski Spółka partnerska
ul. Poznańska 21 lok. 34, 00 – 685 Warszawa
+ 48 609 572 585, +48 603 190 095 , +48 500 188 483
Czytaj także:
